Różnice między dyskami HDD a SSD w laptopach - co musisz wiedzieć?

Co to jest dysk HDD?

Dysk HDD (hard disk drive), czyli tradycyjny dysk twardy, jest jednym z najstarszych rodzajów pamięci masowej stosowanych w komputerach. Jego działanie opiera się na technologii magnetycznego zapisu danych. Wbrew powszechnym przekonaniom, określenie "twardy" nie odnosi się do wytrzymałości, lecz do materiału, z którego wykonane jest podłoże nośnika – w przeciwieństwie do "miękkiego" dysku, czyli dyskietki.

Choć konstrukcja dysku jest dosyć prosta, zrozumienie jego działania wymaga nieco więcej uwagi. Jak to się dzieje, że dysk HDD "zapamiętuje" zapisane na nim informacje? Proces jest zaskakująco prosty, gdy zrozumiemy jego zasadę. 

Każdy dysk twardy składa się z kilku kluczowych komponentów. Najważniejszym z nich jest talerz, zazwyczaj wykonany z metalu lub kompozytu, zamknięty w obudowie. To właśnie na powierzchni tego talerza zapisuje się wszystkie dane. Jest on zamocowany na osi napędowej, połączonej z silnikiem elektrycznym, który zapewnia jego obrót. Powierzchnia talerza dysku pokryta jest cienką warstwą materiału magnetycznego, która zazwyczaj ma zaledwie kilka mikrometrów grubości – dla porównania, ludzki włos ma około 70 mikrometrów. To właśnie ta warstwa umożliwia zapis i odczyt danych w postaci 1 i 0.

Podczas pracy dysk zaczyna się obracać, a głowica zapisująca i odczytująca dane unosi się nad talerzem dzięki poduszkom powietrznym, utrzymując odpowiednią odległość. Proces zapisu danych polega na zmianie natężenia pola magnetycznego przez głowicę, co skutkuje "magnesowaniem" odpowiednich obszarów talerza. Dzięki temu możliwe jest zapisanie informacji w postaci binarnej – 1 lub 0. Odczyt danych odbywa się w sposób analogiczny, kiedy głowica reaguje na zmiany pola magnetycznego i przesyła informacje do procesora sygnałowego.

Aby przybliżyć ten proces, można go porównać do działania gramofonu – zamiast rowków na płycie winylowej mamy pole magnetyczne, a zamiast igły działającej na rowki – cewki głowicy.

A co to jest dysk SSD?

Budowa dysku HDD jest dość prosta – składa się z talerza, głowicy oraz kontrolera, który odczytuje dane. Natomiast dysk SSD to technologia znacznie bardziej zaawansowana pod względem konstrukcji. W jego wnętrzu znajdują się kości pamięci flash NAND, z których najnowsze wersje korzystają z technologii 3D NAND, znanej także jako V-NAND. W tej technologii pojedyncze kości pamięci są układane warstwowo, tworząc bardziej zwartą i efektywną strukturę.

Jedną z kluczowych zalet pamięci flash, która pozwala dyskom SSD działać prawidłowo, jest jej zdolność do przechowywania danych bez potrzeby zasilania. W przeciwieństwie do pamięci RAM, która jest pamięcią ulotną i wymaga ciągłego dostępu do energii (w postaci kondensatorów i tranzystorów), pamięć flash przechowuje dane w sposób trwały. W tym przypadku dane zapisane są na dwóch tranzystorach – jeden pełni rolę sterownika, a drugi działa jako bramka. Bramka ta magazynuje ładunek elektryczny, który wpływa na sterownik, co umożliwia zapisanie informacji, najczęściej w postaci binarnej: 0 lub 1. Aby usunąć dane, wystarczy jedynie zastosować impuls wysokiego napięcia.

Każda kość pamięci flash składa się z ogromnej liczby takich par tranzystorów – może ich być nawet miliony, a w bardziej zaawansowanych wersjach także miliardy. W jednym dysku SSD znajduje się zazwyczaj kilka takich kości, które są nałożone na siebie w celu zwiększenia pojemności i poprawy wydajności.

No dobrze, ale czym to się tak naprawdę różni?

Jak łatwo zauważyć, dyski SSD i HDD to dwa zupełnie różne urządzenia, które mają wspólne zastosowanie, ale różnią się w wielu kluczowych aspektach. Tak naprawdę, tylko to, że przechowują dane to wspólna cecha. 

Generalnie, dyski SSD oferują wyższą wydajność oraz większą pojemność w porównaniu do tradycyjnych dysków HDD. I powiedzmy to głośno i wyraźnie: dysk SSD to lepszy wybór do laptopa. Kropka. Nie ma żadnych, ale, czy przypadków gdzie HDD będzie lepsze. 

Pojemność? Punkt dla SSD. Na rynku dostępne są już modele SSD, które oferują przestrzeń do 100 TB, podczas gdy maksymalna pojemność dysków HDD wciąż nie przekracza 20 TB. Ograniczenia tej technologii wynikają z fizycznych barier – aluminiowy talerz dysku HDD nie może pomieścić więcej danych. 

Prędkość? Punkt dla SSD, HDD nawet nie próbowało. Dyski SSD zdecydowanie przewyższają HDD. W przypadku dysków SSD dostęp do danych jest niemal natychmiastowy, ponieważ przechowywane są one w pamięci flash, podczas gdy w dyskach HDD głowica musi fizycznie odczytać dane z obracającego się talerza, co naturalnie spowalnia cały proces. Aktualnie najszybsze dyski HDD oferują prędkość odczytu i zapisu na poziomie 10-krotnie niższym niż SSD. 

Wytrzymałość? SSD pozdrawia konkurencję. Dyski HDD składają się z delikatnych elementów, takich jak talerz aluminiowy i głowice, które są podatne na uszkodzenia mechaniczne. W przypadku upadku, dysk HDD może ulec trwałemu uszkodzeniu. Z kolei pamięć flash używana w SSD jest znacznie bardziej odporna na wstrząsy, co sprawia, że dysk SSD ma większe szanse na przetrwanie w trudniejszych warunkach. Średni czas bezawaryjnej pracy również wypada na korzyść SSD. 

A cena? No dobra, HDD wciąż wygrywają, ale nie jest to piękne zwycięstwo trzema golami. Dyski HDD są wciąż tańsze niż SSD, ale różnice cenowe zaczynają się coraz bardziej zacierać. Dzięki postępom w technologii pamięci flash i spadkowi cen produkcji, różnice cenowe między dyskami SSD a HDD stają się coraz mniej zauważalne. Choć nadal można znaleźć tańsze dyski HDD o dużych pojemnościach, takie jak 1 TB czy 2 TB, to dyski SSD o pojemnościach rzędu 500 GB – 1 TB zaczynają być bardziej dostępne cenowo, a ich cena nie jest już tak drastycznie wyższa.

Jaki dysk do laptopa? HDD czy SSD?

Wybór między dyskiem HDD a SSD do laptopa jest dość prosty. 

Jako dysk wewnętrzny do laptopa, SSD jest zdecydowanie najlepszym rozwiązaniem. Dzięki o wiele wyższej prędkości odczytu i zapisu w porównaniu do HDD, SSD znacząco poprawia wydajność systemu. Komputer z dyskiem SSD uruchamia się znacznie szybciej, aplikacje ładowane są błyskawicznie, a cały system działa płynniej. Ponadto SSD jest bardziej odporny na uszkodzenia mechaniczne a laptop to mobilne urządzenie. Naprawdę nie ma nawet jednego powodu żeby wybrać HDD. 

Jeśli chodzi o dysk zewnętrzny, to dysk HDD może teoretycznie pełnić tę funkcję. Jest to nadal bardziej opłacalne rozwiązanie, gdy potrzebujemy dużej pojemności do przechowywania danych (np. kopii zapasowych, filmów, zdjęć). Ale jak dopłacimy niewielką kwotę mamy wytrzymalszy, szybszy i bezawaryjny SSD. Z racji, że mówimy o jakichś 100 złotych to wybór HDD z jego licznymi ograniczeniami raczej nie ma sensu. 

Podsumowując, do laptopa jako dysk wewnętrzny zdecydowanie warto wybrać SSD, który zapewni lepszą wydajność, niezawodność i szybkość działania. HDD może być rozważany jedynie jako dysk zewnętrzny do przechowywania dużych ilości danych, ale ja bym go nie rozważał.